Στις 22 Ιουνίου 1973, ενώ ακόμα στην Ελλάδα υπάρχει η δικτατορία των συνταγματαρχών, κάνει πρεμιέρα το θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, «Το μεγάλο μας τσίρκο» από το θίασο Καρέζη-Καζάκου, σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου. Τα τραγούδια της παράστασης ερμηνεύει ο Νίκος Ξυλούρης. Το έργο διατρέχει με σατιρική ματιά την ελληνική ιστορία. Στο απόσπασμα που ακολουθεί γίνεται αναφορά στην επανάσταση της 3ης του Σεπτέμβρη του 1843 που οδήγησε τον πρώτο βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα, να παραχωρήσει Σύνταγμα. Στο τραγούδι και στο θεατρικό σκετς που παρεμβάλλεται διατυπώνονται υπαινικτικά ενδιαφέρουσες απόψεις για τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Μπορείτε να τις εντοπίσετε;
Ιστορία και Σχολείο 
Στην παράσταση <> ο αφηγητής ζητά από τον λαό να ξεσηκωθεί και να ζητήσει από τον τότε βασιλιά Όθωνα τη δημιουργία συντάγματος. Έτσι διατυπώνεται το μήνυμα της αντίστασης που επικρατούσε εκείνη την εποχή. Επίσης παρατηρούμε ότι οι Δυνάμεις είναι αντίθετες στην συγγραφή ενός συντάγματος αλλά για να αντιμετωπίσουν την επαναστατική στάση του λαού δημιουργούν ένα Σύνταγμα που εξυπηρετεί τα δικά τους ενδιαφέροντα.
Το τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη περιγράφει την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου. Τη νύχτα που όλος ο λαός, γυναίκες, γέροι, παιδιά, στρατιώτες, καπετάνιοι και λαϊκοί, βγήκαν να ζητήσουν σύνταγμα και ο βασιλιάς αναγκάστηκε να τους το παραχωρήσει γιατί όπως λέει ‘‘φωνή φοβάται να ακούει απ’ το λαό’’.
Στη συνέχεια ακούγονται οι Μεγάλες Δυνάμεις, που είναι αντίθετες στην παραχώρηση συντάγματος γιατί δεν είναι ευνοϊκό για αυτές και την Ευρώπη. Στο τέλος όμως προκειμένου να αποφύγουν εξεγέρσεις από το λαό αποφασίζουν ‘‘να το έχουν χωρίς να το έχουν’’, παραχωρούν δηλαδή σύνταγμα, προσαρμοσμένο όμως στα δικά τους συμφέροντα έτσι ώστε να δημιουργήσουν στο λαό μία ψευδαίσθηση της ελευθερίας τους, παρόλο που οι Μεγάλες Δυνάμεις συνεχίζουν να έχουν τον πλήρη έλεγχο πάνω τους.
Το συγκεκριμένο απόσπασμα από το θεατρικό έργο «Το Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, περνάει υπαινικτικά, αλλά και φανερά, ενδιαφέρουσες και τολμηρές απόψεις και οπτικές για τα γεγονότα εκείνης της νύχτας της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843 και το Σύνταγμα που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα.
Την νύχτα εκείνη, «κοσμοθάλασσα» από γυναίκες, γέροντες, παιδιά, καπαιτανέους και γενικότερα ανθρώπους από όλες τις κοινωνικές τάξεις, μαζεύτηκε έξω από το ανάκτορο του Όθωνα, ζητώντας παραχώρηση συντάγματος.
Ωστόσο, στο απόσπασμα σατιρίζεται ουσιαστικά η πραγματική ή μη ύπαρξη συντάγματος. Διότι, αν και ο Ελληνικός λαός ήταν πολυπληθής και το αίτημά του έντονο, στο τέλος οι Μεγάλες Δυνάμεις από τις οποίες πάντα η Ελλάδα εξαρτάται, θα είναι αυτές που θα ορίσουν αυτό το Σύνταγμα, το οποίο όμως στην πραγματικότητα οι Έλληνες, «θα το έχουν χωρίς να το έχουν», εννοώντας με αυτό την εικονική ύπαρξη, λειτουργία, και εξουσία του Συντάγματος, και της δημοκρατίας φυσικά.
Μέσα από το τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη περιγράφονται τα γεγονότα της νύχτας της 2ης Σεπτέμβρη. Αναφέρει την εναντίωση των στρατιωτών που ήταν από τα πρώτα θύματα των περικοπών καθώς επίσης των καπετάνιων αλλά και του λαού γενικότερα. Προτρέπει όλο τον κόσμο να παρακολουθήσει και να συμμετάσχει στην επανάσταση προκειμένου να δοθεί σύνταγμα καθώς πιστεύεται ότι ο βασιλιάς φοβάται όταν ακούει τη φωνή του λαού.
Οι τέσσερις δυνάμεις,(Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Αυστρία),που είχαν υψηλά καθήκοντα και κυριαρχούσαν, δεν ήθελαν να δοθεί το σύνταγμα, αλλά τελικά δέχτηκαν έτσι ώστε να αποφευχθεί κάποια άλλη επαναστατική δράση.
Έτσι το σύνταγμα παραχωρείται στο λαό όμως πρόκειται για ένα σύνταγμα που επωφελεί τις δυνάμεις και δρα για το δικό τους συμφέρον.
Μέσα από το συγκεκριμένο τραγούδι και απόσπασμα του θεατρικού «Το Μεγάλο μας Τσίρκο» περιγράφεται η επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843. Το τραγούδι μιλά για τη μέρα που ο λαός ξεσηκώθηκε και άρχισε να απαιτεί τη δημιουργία Συντάγματος. Ο Όθωνας φοβούμενος τις αντιδράσεις του λαού, αποφάσισε να παραχωρήσει Σύνταγμα.
Στη συνέχεια ακολουθεί ένα απόσπασμα από το θεατρικό όπου ακούγονται να μιλούν οι Μεγάλες Δυνάμεις ή αλλιώς η Ιερά Συμμαχία (Γαλλία, Ρωσία, Αυστρία και Αγγλία). Αρχικά η στάση τους απέναντι στην απαίτηση των Ελλήνων για την παραχώρηση Συντάγματος είναι παραπάνω και από αρνητική «Αφού δεν είχαν γιατί να έχουν;», «Δεν επιτρέπεται να το έχουν», «Αποφασίζουμε να μην το έχουν». Καταλαβαίνουν όμως ότι η άρνηση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε παραπάνω διαταραχές και επαναστάσεις, κάτι που φυσικά δεν θέλουν. Έτσι, αποφασίζουν να παραχωρήσουν Σύνταγμα το οποίο όμως θα εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα. Χαρακτηριστικές φράσεις είναι: «Και αν το έχουν χωρίς να το έχουν;, «Έτσι θα έχουν χωρίς να έχουν και δεν θα έχουν ενώ θα έχουν».
Αυτό δείχνει πόσο μεγάλο ρόλο έπαιζαν οι Δυνάμεις στην κυβέρνηση της Ελλάδας και στην ουσία δείχνει ότι τα νήματα στην πολιτική ζωή της Ελλάδας κινούνταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις και όχι από τους ίδιους τους Έλληνες. Ακόμη και η δημιουργία Συντάγματος εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων, όπως επίσης και κάθε μορφή υποτιθέμενης βοήθειας προς τους Έλληνες. Αυτό συνδέεται άμεσα και με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία όπου για άλλη μια φορά φαίνεται ότι τις αποφάσεις για τη διακυβέρνηση της χώρας δεν τις παίρνουν οι ίδιοι οι Έλληνες, αλλά οι εξωτερικές δυνάμεις και μάλιστα με τρόπο που η εκμετάλλευση παρουσιάζεται ως βοήθεια.
Μέσω του τραγουδιού και του σκετς διατυπώνονται απόψεις με σατιρικό και υπαινικτικό χαρακτήρα, ενώ παράλληλα γίνεται αναδρομή στη νύχτα της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843,κατά την οποία στρατός και λαός ενωμένοι συγκεντρώθηκαν έξω από τα ανάκτορα και διεκδίκησαν τα πολιτικά τους δικαιώματα, απαιτώντας Σύνταγμα από τον βασιλιά.
Ασκείται κριτική στη στάση των Μεγάλων Δυνάμεων και του βασιλιά απέναντι στην εξέγερση του λαού και σατιρίζεται η απόφαση τους να τους παραχωρήσουν ένα Σύνταγμα που στην πραγματικότητα συμφέρει μόνο τους ίδιους.
Χαρακτηριστική είναι και η φράση «Εάν το έχουν, χωρίς να το έχουν;» , που υποδηλώνει πως ο σκοπός των Δυνάμεων ήταν να προσποιηθούν πως ικανοποίησαν την ομόφωνη επιθυμία του λαού, ώστε να μπορέσουν να τον χειραγωγήσουν και να αποτρέψουν άλλο ξεσηκωμό.
Στο τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη γίνεται λόγος για την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου. Πολλοί πολίτες έχουν συγκεντρωθεί έξω από τα ανάκτορα, ζητώντας σύνταγμα. Ο Όθωνας, παρόλο που δεν ήθελε να συμφωνήσει, υποχώρησε, επειδή φοβόταν να ακούσει τη φωνή του λαού. Έπειτα, συζητάνε οι Μεγάλες Δυνάμεις για το ερώτημα αν θα έχουν σύνταγμα ή όχι. Πιστεύουν ότι δεν είναι ώριμοι για να το έχουν. Γνωρίζοντας, όμως, ότι αν απέρριπταν το αίτημα τους θα προκαλούνταν εξεγέρσεις, αναγκάστηκαν να το δεχτούν. Έτσι, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι θα το έχουν χωρίς να το έχουν. Δηλαδή θα ψηφίσουν σύνταγμα με διατάξεις και νόμους, που είναι προσαρμοσμένοι στα δικά τους συμφέροντα. Με αυτόν το τρόπο καταλήγουν και πάλι στο σημείο από όπου ξεκίνησαν. Οι Μεγάλες Δυνάμεις θα ελέγχουν έμμεσα την Ελλάδα (κυρίως οικονομικά), ενώ ο λαός θα είναι ευχαριστημένος, πιστεύοντας ότι απαλλάχτηκαν από τους ξένους.
Το συγκεκριμένο τραγούδι και απόσπασμα είναι από το θεατρικό «Το Μεγάλο μας Τσίρκο». Το τραγούδι αναφέρεται στην επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843 κατά την οποία ο λαός βγήκε στους δρόμους και συγκεκριμένα έξω από τα ανάκτορα και απαίτησε τη παραχώρηση Συντάγματος από τον Όθωνα. Το αποτέλεσμα της επανάστασης τελικά ήταν η παραχώρηση Συντάγματος το οποίο όμως εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων και όχι των Ελλήνων.
Το απόσπασμα από το θεατρικό αναφέρεται σε ένα διάλογο των Μεγάλων Δυνάμεων ή αλλιώς της Ιεράς Συμμαχίας ( Γαλλία, Ρωσία, Αγγλία, Αυστρία). Αρχικά η στάση τους απέναντι στην απαίτηση των Ελλήνων για την παραχώρηση Συντάγματος ήταν παραπάνω και από αρνητική, αφού οι ίδιοι λένε «Αφού δεν είχαν γιατί να έχουν;», «Δεν επιτρέπεται να το έχουν», «Αποφασίζουμε να μην το έχουν». Συνειδητοποιούν όμως ότι αν δεν παραχωρηθεί Σύνταγμα μπορεί να δημιουργηθούν διαταραχές και επαναστάσεις. Έτσι αποφασίζουν να παραχωρήσουν Σύνταγμα το οποίο όμως «Θα έχουν χωρίς να έχουν και δεν θα έχουν ενώ θα έχουν» και στην πραγματικότητα θα εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα.
Όλο αυτό δείχνει πως τα νήματα στη πολιτική ζωή των Ελλήνων κινούνταν όχι από τους ίδιους όπως αυτοί νόμιζαν, αλλά από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Ακόμη και το Σύνταγμα δόθηκε στους Έλληνες για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των Δυνάμεων, ενώ οι Έλληνες νόμιζαν πως είχαν πετύχει το στόχο τους. Αυτό συνδέεται και με τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα όπου πάλι οι αποφάσεις για τη διακυβέρνηση της χώρας λαμβάνονται από εξωτερικές δυνάμεις και όχι από την ίδια τη χώρα και κάθε μορφή εκμετάλλευσης παρουσιάζεται ως βοήθεια.
Στο τραγούδι και στο θεατρικό σκετς διατυπώνονται απόψεις για την χρονική περίοδο και περιγράφεται η εξέγερση του λαού εναντίον του βασιλιά Όθωνα ζητώντας Σύνταγμα. Ο Όθωνας έδωσε Σύνταγμα καθώς φοβόταν την αντίδραση του λαού. Μέσα από αυτό το κομμάτι παροτρυνονται οι άνθρωποι της εποχής της Χούντας να κάνουν και αυτοί εξέγερση.
Στην συνέχεια το απόσπασμα από το σκετς παρουσιάζει με σατιρικο τρόπο την απόφαση των Μεγαλων Δυνάμεων για το σύνταγμα των Ελλήνων. Αρχικά αρνούνται λέγοντας πως ειναι ανωριμοι για να το έχουν. Μετα όμως σκεφτονται ότι τους συμφερει περισσότερο να έχουν Σύνταγμα οι Έλληνες χωρίς πραγματικά να έχουν δηλαδή να νομιζουν πως εχουν. Όλο αυτό μας δείχνει την επιρροή των Μεγάλων Δυνάμεων στα ελληνικά δρομενα και πως ότι και να αποφασιζαν το συμφέρον ήταν μόνο δικό τους.
Μέσα από το τραγούδι «Φίλοι κι αδέλφια» της θεατρικής παράστασης «Το μεγάλο μας τσίρκο», βλέπουμε τα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, όταν ο λαός διαμαρτυρήθηκε για Σύνταγμα στον τότε Βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα. Στην συνέχεια, ακούγεται ένα απόσπασμα της θεατρικής παράστασης, όπου οι Μεγάλες Δυνάμεις της τότε εποχής έκαναν «σύσκεψη» για το αν θα παραχωρηθεί Σύνταγμα στη χώρα μας. Από αυτό το απόσπασμα καταλαβαίνουμε ότι το μόνο πράγμα που ενδιέφερε τις Μεγάλες Δυνάμεις ήταν το συμφέρον τους και να μπορούν ουσιαστικά να κινούν τα νήματα σε έναν λαό που νόμιζε ότι κατάφερε να πείσει τις Μεγάλες Δυμάμεις να του δώσουν το τόσο πολυπόθητο Σύνταγμα.
Μέσω του τραγουδιού του Ν. Ξυλούρη στο συγκεκριμένο απόσπασμα του έργου, παρουσιάζονται τα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου,η επανάσταση του λαού, ζητώντας από τον τότε βασιλιά Όθωνα σύνταγμα. Ο ίδιος φοβούμενος τη φωνή του λαού υποχωρεί και το παραχωρεί. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, που ακούγονται στη συνέχεια, είναι αντίθετες στο να δοθεί σύνταγμα, καθώς πιστεύουν πως ο λαός δεν είναι ακόμα έτοιμος να το διαχειριστεί και φυσικά αυτό δεν εξυπηρετεί καθόλου το συμφέρον τους. Σκεπτόμενες όμως τις εξεγέρσεις που πιθανότατα θα προκαλούνταν αποφασίζουν να το παραχωρήσουν, βάση όμως των δικών τους συμφερόντων, δημιουργώντας στο λαό μια υποτιθέμενη αίσθηση ελευθερίας αφού θα το «έχουν χωρίς να το έχουν». Έτσι οι Μεγάλες Δυνάμεις θα έχουν και πάλι τον έλεγχο αλλά θα έχουν ικανοποιηθεί και οι πολίτες πιστεύοντας ότι υπάρχει δικό τους σύνταγμα.
Στο τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη «Φίλοι και αδέλφια» από το θεατρικό έργο «Το μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, περιγράφονται με σατυρικό κυρίως χαρακτήρα τα γεγονότα της νύχτα της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843. Οι εξοργισμένοι πολίτες συγκεντρώθηκαν έξω από τα ανάκτορα και απαίτησαν από τον Όθωνα να τους δώσει σύνταγμα για να εξασφαλίσουν τα πολιτικά τους δικαιώματα. Ο Όθωνας, παρά την αρχική του άρνηση στο αίτημα των πολιτών, τελικά αναγκάστηκε να υποχωρήσει, φοβούμενος τις επικείμενες εξεγέρσεις που θα προκαλούσε η αρχική του στάση. Έπειτα, οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Αυστρία, Ρωσία) συζητούν και σατυρίζουν τα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου και αποφασίζουν για το αν θα δώσουν ή όχι Σύνταγμα στην Ελλάδα. Αυτοαποκαλούνται Ιερή Συμμαχία με έκταση κοσμοκρατορίας, δύναμη αυτοκρατορίας και σπέρνουν φόβο τρομοκρατίας. Θεωρούν τους Έλληνες ανώριμους να διαχειριστούν μια τέτοια κατάσταση. Ακόμη θέλουν να προστατέψουν την Ευρώπη από τα λάθη ενός τόσο νέου και «μικρού» βασιλιά. Τελικά καταλήγουν στο να έχει η Ελλάδα σύνταγμα χωρίς να έχει. Θα παραχωρήσουν, δηλαδή, στον ελληνικό λαό σύνταγμα που θα εξυπηρετεί δικούς τους σκοπούς. Έτσι, θα δημιουργήσουν έμμεσα στο λαό την ψευδαίσθηση ότι είναι ελεύθεροι, ενώ στην πραγματικότητα, οι Δυνάμεις θα είναι αυτές που θα ελέγχουν και πάλι την Ελλάδα.
Στο απόσπασμα από το θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Το μεγάλο μας τσίρκο», παρεμβάλλονται ένα τραγούδι και ένα θεατρικό σκετς στα οποία γίνεται αναφορά στην επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 που οδήγησε στην παραχώρηση Συντάγματος στους Έλληνες από τον Όθωνα, τον πρώτο βασιλιά της Ελλάδας. Με λίγο τραγικό και σατιρικό τρόπο, διατυπώνονται (κυρίως) υπαινικτικά αρκετά ενδιαφέρουσες απόψεις για εκείνη την ιστορική περίοδο, για τον ξεσηκωμό του λαού, τις Μεγάλες Δυνάμεις και τις αποφάσεις τους, αλλά και για το περίφημο Σύνταγμα της Ελλάδας.
Αρχικά, ακούμε το τραγούδι «Φίλοι κι αδέλφια» όπου περιγράφεται η εξέγερση του λαού, όταν άντρες, μάνες, γέροι, παιδιά, στρατιώτες, καπετάνιοι και λαϊκοί μαζεύτηκαν έξω από το ανάκτορο του Όθωνα (που «φοβάται να ακούει φωνή από τον λαό») για να «μην χαθεί η λευτεριά», δηλαδή απαιτώντας Σύνταγμα. Έπιτα, ακολουθεί ένας διάλογος μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων που φυσικά δεν θα έλειπαν από τα ελληνικά πράγματα και μαθαίνουμε για την απόφασή τους να αφήσουν τους Έλληνες να «έχουν» Σύνταγμα. Για την ακρίβεια υποστηρίζουν πως οι Έλληνες δεν είναι ώριμοι για να το έχουν και γι’αυτό δεν πρέπει να τους αφήσουν να το έχουν. Επειδή όμως ξέρουν ότι αυτοί θα συνέχιζαν να το διεκδικούν σκέφτονται πιο πονηρά «ΕΆΝ ΤΟ ΈΧΟΥΝ ΧΩΡΊΣ ΝΑ ΤΟ ΈΧΟΥΝ;;;»….Τελικά ο μόνος τρόπος να μην το έχουν είναι να τους αφήσουν να το έχουν!
Μέσα από όλα αυτά παρατηρούμε ότι ενώ υπήρξε κάποια αντίσταση, οι Έλληνες πάντα ήταν εξαρτημένοι και χειραγωγούνταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις(Αγγλία, Αυστρία, Γαλλία και Ρωσία) και τις αποφάσεις τους και κινούνταν με βάση τα συμφέροντα των άλλων…Το απόσπασμα κλείνει με την συνέχεια του τραγουδιού (και με την φράση που θα ήθελα να αναφέρω ότι μου έκανε εντύπωση «ποιοι περπατούν στα σκοτεινά»).
Μέσα από το τραγούδι του Ν. Ξυλούρη περιγράφεται η νύχτα της 3ης Σεπτεμβρίου. Την νύχτα που γυναίκες, γέροι, παιδιά, στρατιώτες και λαϊκοί ξεσηκώθηκαν ζητώντας από τον βασιλιά Όθωνα σύνταγμα, ο οποίος τελικά αναγκάστηκε να τους το παραχωρήσει.
Έπειτα ακούγονται οι Μεγάλες Δυνάμεις να συζητούν για το αν θα πρέπει να επιτρέψουν στους Έλληνες να έχουν σύνταγμα. Στην αρχή συμφωνούν πως «για το καλό τους δεν πρέπει να το έχουν», επειδή «δεν είναι και ώριμοι για να το έχουν».
Στο τέλος όμως για να αποφύγουν τις διαταραχές που θα δημιουργούνταν αν δεν παραχωρούσαν σύνταγμα αποφασίζουν «να έχουν, χωρίς να έχουν». Έτσι οι Έλληνες χαίρονται νομίζοντας ότι έχουν σύνταγμα ενώ στην ουσία δεν έχουν και οι Μεγάλες Δυνάμεις συνεχίζουν να τους εξουσιάζουν.
Λογω της καταστασης που επικρατουσε εκεινη την εποχη στην Ελλαδα με την δικτατορια, καθε θεατρικο εργο, τραγουδι, ποιημα η βιβλιο που δημοσιευοταν περνουσε απο τον ελεγχο μιας ειδικης επιτροπης , επιλεγμενης απο τον κυβερνητη της χωρας, για τυχον μυνηματα απελευθερωσης, εξεγερσης αλλα και μυνηματα κατα της κυβερνησης. Ετσι ο Καμπανελης δημιουργοντας αυτη την θεατρικη παρασταση προσπαθησε να διασυνδεσει την τοτε Ελλαδα με την Ελλαδα του 1843 που οι Ελληνες επαναστατησαν για ενα συνταγμα που θα εθετε διαφορες ατομικες ελευθεριες αλλα και δικαιωματα, ελευθεριες και δικαιωματα τα οποια δεν τηρουνταν τοτε με την δικτατορια, περνοντας ενα εμμεσο μυνημα εξεγερσης και προσπαθωντας να αφυπνησει τον Ελληνικο λαο.
Σε αυτό το απόσπασμα του θεατρικού «Το μεγάλο μας τσίρκο», βλέπουμε τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής μετά τα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου να διαφωνούν για το αν θα πρέπει να δώσουν σύνταγμα στους Έλληνες. Κάτι τέτοιο θα ήταν ενάντιο στα συμφέροντά τους, αφού δεν θα μπορούν πια να εξουσιάζουν ανενόχλητοι την Ελλάδα, ενώ η αντίθετη κίνηση, θα προκαλούσε κι άλλες εξεγέρσεις και θα ήταν πολύ πιθανό ο ελληνικός λαός να πάρει την εξουσία με τη βία. Έτσι αποφασίζουν να δώσουν σύνταγμα στην Ελλάδα, ένα σύνταγμα το οποίο όμως δεν θα ήταν πολύ δημοκρατικό, αλλά θα έπειθε τον αμόρφωτο λαό για το αντίθετο. Με αυτόν τον τρόπο, οι Έλληνες θα είχαν ένα σύνταγμα το οποίο δεν θα ήταν παρά μια ψευδαίσθηση ελευθερίας, αφού οι Μεγάλες Δυνάμεις θα εξακολουθούσαν να έχουν τον έλεγχο και οι τότε κυβερνήτες της Ελλάδας θα κέρδιζαν την εύνοια των Ελλήνων χωρίς όμως να έχουν κάνει κάτι προς το συμφέρων αυτών.
Μέσα από αυτό το θεατρικό μπορεί κανείς να καταλάβει την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε τότε στην Ελλάδα: οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής είχαν πλήρη έλεγχο των πολιτικών πραγμάτων, ενώ οι Έλληνες δεν είχαν ούτε τις βασικές ελευθερίες.
Ακόμα, η πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα όταν έγιναν τα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου παρομοιάζεται με την πολιτική κατάσταση που υπήρχε την εποχή που ανέβηκε το έργο (δικτατορία του Παπαδόπουλου). Οι Μεγάλες Δυνάμεις παρομοιάζονται με την δικτατορία η οποία είχε δημιουργήσει καινούριο σύνταγμα με αντιδημοκρατικές διαδικασίες. Το θεατρικό περνάει υπαινικτικά το μήνυμα ότι το σύνταγμα εκείνης της εποχής ήταν σαν το πρώτο της Ελλάδας, μία ψευδαίσθηση δημοκρατίας, ενώ στη πραγματικότητα η δικτατορία ήταν το ένα και μοναδικό πολίτευμα.
Το τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη περιγράφει το βράδυ της επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου το 1843. Άνθρωποι από διάφορες κοινωνικές τάξεις μαζεύτηκαν για να απαιτήσουν Σύνταγμα, έξω από το παλάτι του Όθωνα, ο οποίος τελικά αναγκάστηκε να το παραχωρήσει.
Έπειτα στο θεατρικό έργο του Ιωάννη Καμπανέλλη παρουσιάζοντα οι Μεγάλες Δυνάμεις, καθεμιά από τις οποίες εκπροσωπείται από έναν άντρα.Στην συνομιλία, που πραγματοποιείται ανάμεσα στην Ιερά Συμμαχία, τίθεται το ζήτημα εάν θα έχουν οι Έλληνες Σύνταγμα. Στην αρχή όλοι είναι κάθετοι «δεν είναι ώριμοι για να το έχουν», «αφού δεν είχαν γιατί να έχουν;», «ας αρκεστούν σε αυτά που έχουν».Ύστερα όμως αλλάζουν γνώμη, σκεπτόμενοι τις εξεγέρσεις και τις επαναστάσεις «και αν επιμένουν να το έχουν:» και στο τέλος αποφασίζουν να «το δώσουν χωρίς να το δώσουν». Δηλαδή αποφασίζουν να παραχωρήσουν στους Έλληνες Σύνταγμα, το οποίο θα συμφέρει πολύ περισσότερο τις Μεγάλες Δυνάμεις.
Επίσης, ενδιαφέρον είναι ο χαρακτηρισμός της Ιερής Συμμαχίας, ο οποίος είναι καθαρότατα μια υπαινικτική άποψη. «Αγγλία, Γαλλία, Αυστρία, Ρωσία, Κοσμοκρατία, Παλαιοκρατία, Τρομοκρατία, Ιερή Συμμαχία. Η κοσμοκρατία χαρακτηρίζει τις φιλοδοξίες και τα όνειρα που είχαν οι Μεγάλες Δυνάμεις, η Παλαιοκρατία χαρακτηρίζει την ίδια την Ιερά Συμμαχία, ενώ η τρομοκρατία χαρακτηρίζει τον τρόπο με τον οποίο ασκούν την εξουσία οι Μεγάλες Δυνάμεις.
Στο συγκεκριμένο απόσπασμα παρουσιάζεται:
• το τότε αντιστασιακό κίνημα του λαού κατά της μοναρχίας του Όθωνα
• η άρνηση αυτού να παραχωρήσει σύνταγμα και να ακούσει τη φωνή του λαού.
• Η απροθυμία των μεγάλων δυνάμεων να παραχωρήσουν το σύνταγμα που επιθυμεί ο λαός
Στους στίχους του τραγουδιού του Ξυλούρη φαίνεται το επαναστατικό κλίμα που επικρατούσε(περπατούν στα σκοτεινά..,γράφουν σημάδια και μηνύματα στον βασιλιά…,σαν δε φωνάξεις έβγα να το γράψεις)όπως και ο παλλαϊκός χαρακτήρας της εξέγερσης (καπεταναίοι,στρατιώτες και λαϊκοί).
Από την άλλη φανερή επίσης είναι η απομόνωση του βασιλιά(σε έρημο τόπο ζει και βασιλεύει, κάστρο φυλάει ερημικό ,έχει το φόβο φυλαχτό …
Έπειτα, στο σκετσάκι, παίρνουν μέρος οι μεγάλες δυνάμεις, Αγγλία, Αυστρία, Γαλλία και Ρωσία, οι οποίες είχαν δημιουργήσει την Ιερά Συμμαχία και ουσιαστικά κυβερνούσαν την Ευρώπη. Απ’τον διάλογο ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις καταλαβαίνουμε την απροθυμία τους να παραδώσουν Σύνταγμα, καθώς έτσι δεν θα μπορούσαν να εξουσιάζουν ολοκληρωτικά την Ελλάδα .H τελική απόφαση είναι πως θα παραχωρήσουν ένα Σύνταγμα το οποίο τους συμφέρει και τους επιτρέπει να εξουσιάζουν την Ελλάδα αλλά παράλληλα να κάνουν τον λαό να πιστεύει πως έχει Σύνταγμα έτσι ώστε να μην εξεγερθεί και καταλάβει την εξουσία μόνος του με αποτέλεσμα την έξοδο του Ελληνικού κράτους από την σφαίρα κυριαρχίας των Μεγάλων Δυνάμεων
Μέσα από αυτό το βίντεο, μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα το τι συνέβη εκείνη την νύχτα της 2ης Σεπτεμβρίου 1843 με αρκετά ρεαλιστικό τρόπο. Βλέπουμε μάλιστα πολύ χαρακτηριστικά τις αντιδράσεις του λαού αλλά και της άλλης μεριάς, δηλαδή αυτούς που έχουν την εξουσία. Συγκεκριμένα ο λαός ζητάει, εξοργισμένος και πλέον έχοντας την ελληνική συναίσθηση, Σύνταγμα από τον τότε βασιλιά Όθωνα. Φαίνεται πια λογικός και μπορεί να σκεφτεί από μόνος του ότι είναι καλύτερο να λειτουργεί ένα κράτος με την δημοκρατία. Από την μία πλευρά, ο λαός κατάφερε να πείσει τους υπόλοιπους για την δημιουργία Συνάγματος, αλλά στην συνέχεια κατάλαβε ότι δεν ήταν πραγματικά δικό του, αφού επενέβησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις, που όπως ακούγεται και στο απόσπασμα, τελικά αποφασίζουν «να το δώσουν χωρίς βέβαια να το έχουν».
Στο τραγούδι του Ν. Ξυλούρη περιγράφονται τα γεγονότα της επανάστασης της 3ης Σεπτέμβρίου. Εκείνο το βράδυ, απλοί πολίτες αγωνίστηκαν για την απόκτηση ενός συντάγματος, έξω από το παλάτι του Όθωνα. Ο βασιλιάς τελικά, αναγκάστηκε να το παραχωρήσει, κάτι που ήταν ενάντια στα συμφέροντά του. Μετά, παρουσιάζονται οι μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες αναρωτιούνται για το αν θα πρέπει οι Έλληνες να αποκτήσουν σύνταγμα. Ενώ στην αρχή διαφωνούσαν πλήρως, τελικά συμφώνησαν στην δημιουργία ενός συντάγματος που θα τους βγάλει κερδισμένους και παράλληλα θα φύγουν και από την υποχρέωση της παραχώρησης του.
Μέσα από το τραγούδι «φίλοι κι αδέλφια» περνάνε μηνύματα για την περίοδο αυτή και το πως ο βασιλιάς και οι μεγάλες δυνάμεις αντιμετώπισαν τον κυρίαρχο λαό όταν επέδειξε τα αιτήματα του για σύνταγμα και κατάργηση της απόλυτης μοναρχίας. Ο βασιλιάς αρχικά απείχε και αγνοούσε τα αιτήματά του και όταν πια δεν μπορούσε να τα αγνοήσει άλλο, οι μεγάλες δυνάμεις συμφώνησαν να δημιουργήσουν ένα πλασματικό και μη τηρητέο Σύνταγμα με αποτέλεσμα να μην χαρίσουν την ελευθερία και την Δημοκρατία, αλλά παράλληλα να κατευνάσουν τον λαό. ~Gio Mid
Μέσω του αποσπάσματος του θεατρικού «Το μεγάλο μας τσίρκο» λαμβάνουμε πληροφορίες για την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ενάντια στην μοναρχία του Όθωνα. Ο λαός ξεσηκώθηκε ενάντια στον βασιλιά και του ζητούσε σύνταγμα. Ο Όθωνας δεν είχε άλλη επιλογή από το να παραχωρήσει το σύνταγμα στον λαό. Οι μεγάλες δυνάμεις ήταν κατά στην παραχώρηση του συντάγματος, όμως το δέχτηκαν έτσι ώστε να αποφύγουν οποιαδήποτε μορφή επανάστασης. Έτσι οι μεγάλες δυνάμεις κατάφεραν να ικανοποιήσουν τον λαό παραχωρώντας του ένα σύνταγμα το οποίο ουσιαστικά ωφελούσε τις κυρίαρχες αυτές δυνάμεις και όχι τους Έλληνες.